Wstęp
Doktryna przymierza, przedstawiona w kontekście teologii reformowanej, była przedmiotem poważnej debaty i zrodziła różne poglądy. Jednym z decydujących głosów w tych dyskusjach był Herman Hoeksema (1886-1965), czołowy teolog reformowany i założyciel protestanckiego kościoła reformowanego w Ameryce Północnej. Biblijny pogląd Hoeksemy na przymierze i relację Boga z jednostkami kwestionuje popularne poglądy i ma na celu lepsze zrozumienie przymierza zgodnie z zamierzeniami czy zamysłem Boga. W tym eseju zagłębimy się w powody, dla których uważa się doktrynę Hoeksemy o przymierzu za biblijną i udowodnimy, że popularny pogląd jest fałszywy.
I. Herman Hoeksema i jego Nauka Przymierza
Herman Hoeksema, holendersko-amerykański teolog, stał się wybitną postacią teologii reformowanej i wierzył, że przymierze jest relacją przyjaźni i komunii między Bogiem a Jego ludem wybranym. Pogląd Hoeksemy na przymierze, często określane jako „przymierze bezwarunkowe”, głosi, że przymierze Boga z Jego ludem opiera się wyłącznie na Jego suwerennym dekrecie wybrania. Kontrastuje to z popularnym lub „warunkowym” poglądem na przymierze, które opiera się na z góry ustalonych przez Boga wymaganiach, które ma spełnić odbiorca Jego przymierza.
Doktryna Hoeksemy o przymierzu obraca się wokół trzech zasadniczych elementów biblijnych: 1) Suwerenność Boga, 2) Przyjaźń i komunia (duchowa bliskość) jako istota przymierza oraz 3) Bezwarunkowy aspekt przymierza.
II. Suwerenność Boga i związek przymierza
Hoeksema mocno wierzył, że suwerenny i niezmienny Bóg wybrał swój lud, aby był beneficjentem związku przymierza zgodnie z Jego celem i planem. Celem Boga w wyborze Jego ludu przymierza jest przede wszystkim przyniesienie Mu chwały. Jest to widoczne w wielu fragmentach Biblii, takich jak List do Efezjan 1:4-5, który stwierdza: „(4): Jak nas wybrał w nim przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nienaganni przed jego obliczem w miłości. (5): Przeznaczył nas dla siebie, ku usynowieniu przez Jezusa Chrystusa, według upodobania swojej woli.”
Doktryna Hoeksemy stoi w opozycji do popularnego poglądu, który zakłada, że przymierze Boga jest dwustronne i warunkowe, co oznacza, że obie strony, Bóg i Jego lud, mają warunki do spełnienia. Jednak popularny pogląd podważa suwerenność Boga, sugerując, że Bóg nie jest w pełni odpowiedzialny za ustanowienie i utrzymanie relacji przymierza.
III. Przyjaźń i komunia jako istota przymierza
Hoeksema opowiadał się również za tym, że istotą przymierza jest relacja przyjaźni i komunii między Bogiem a Jego wybranym ludem, a nie tylko umowne porozumienie biznesowe, które wymaga od obu stron przestrzegania ich celów. W jego doktrynie przymierze jest zakorzenione w miłości, czego dowodem jest samoobjawienie się Boga w osobie Jezusa Chrystusa. Ta koncepcja jest poparta wieloma fragmentami Biblii, takimi jak Jan 15:15: „Już więcej nie będę nazywał was sługami, bo sługa nie wie, co robi jego pan. Lecz nazwałem was przyjaciółmi, bo oznajmiłem wam wszystko, co słyszałem od mego Ojca”.
Po raz kolejny doktryna Hoeksemy przeczy popularnemu poglądowi, który zmierza do zredukowania przymierza do prawnej umowy z warunkami i postanowieniami. Jednak aspekt przyjaźni przymierza między Bogiem a Jego ludem jest konsekwentnie ukazywany w całym Piśmie Świętym, od przymierza Boga z Abrahamem po nowe przymierzezapoczątkowane przez Jezusa Chrystusa, pośrednika tej relacji boskiej komunii i przyjaźni.
IV. Bezwarunkowy aspekt przymierza
Wreszcie, filarem doktryny Hoeksemy jest bezwarunkowa natura przymierza. Utrzymywał, że przymierze Boga zostało ustanowione i podtrzymane wyłącznie dzięki Jego suwerennej łasce, a nie uzależnione od spełnienia pewnych warunków przez istoty ludzkie. Wypływa to z biblijnego nauczania, że Bóg wybrał Swój lud ze względu na swoje upodobanie i że ichzbawienie jest całkowicie zależne od Jego łaskawego działania w nich. Jak napisano w Liście do Rzymian 9:15-16: „(15): Mówi bowiem do Mojżesza: Zmiłuję się, nad kim się zmiłuję, a zlituję się, nad kim się zlituję. (16): A więc nie zależy to od tego, który chce, ani od tego, który zabiega, ale od Boga, który okazuje miłosierdzie”.
Z drugiej strony popularny lub warunkowy pogląd na przymierze sugeruje, że relacja przymierza opiera się na spełnieniu przez ludzi pewnych warunków. Sugeruje, że Boże obietnice przymierza są uzależnione od ludzkiego posłuszeństwa i wierności, dając im w ten sposób możliwość utrzymania, a nawet zerwania przymierza z Bogiem. To pośrednio implikuje sprawiedliwość opartą na uczynkach, która jest sprzeczna z biblijnym nauczaniem o zbawieniu z łaski przez wiarę, wyrażonym w Liście do Efezjan 2:8-9: „(8): Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie jest z was, jest to dar Boga. (9): Nie z uczynków, aby nikt się nie chlubił”.
Argumentując za bezwarunkową naturą przymierza, Hoeksema podkreślił kluczową prawdę biblijną, że wytrwałość świętych jest ostatecznie zakorzeniona w wiecznym i niezmiennym celu Boga. Świadczą o tym słowa Jezusa w Ewangelii Jana 6:37: „Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który przyjdzie do mnie, nie wyrzucę precz”. Doktryna Hoeksemy obala zatem popularny pogląd, twierdząc, że bezpieczeństwo wierzącego opiera się na wierności i suwerenności Boga, a nie na omylnych i zmiennych ludzkich staraniach.
Wniosek
Podsumowując, doktryna przymierza Hermana Hoeksemy oferuje biblijny i solidny pogląd na przymierze, które jest zakorzenione w suwerenności Boga, podkreśla istotę przymierza jako relacji przyjaźni i komunii oraz podtrzymuje bezwarunkowy aspekt przymierza. Doktryna ta rzuca wyzwanie popularnemu poglądowi, który wydaje się błędny w swojej redukcji przymierza do zwykłej warunkowej i dwustronnej umowy, co grozi podważeniem łaskawego dzieła Boga w zbawieniu.
Podkreślając suwerenne dzieło Boga w inicjacji i kontynuacji przymierza, doktryna Hoeksemy potwierdza fundamentalną prawdę o zbawieniu z łaski przez samą wiarę. Nakazuje ona wierzącym polegać całkowicie na niezmiennych obietnicach Boga i znajdować pewność w Jego niezachwianej miłości i wierności. Doktryna przymierza Hermana Hoeksemy zaprasza nas do głoszenia wielkości naszego Boga, który łaskawie wszedł w przymierze ze swoim ludem, nie w oparciu o nasze zasługi czy zdolności, ale wyłącznie w oparciu o Jego suwerenną łaskę i wieczne cele.
Tłumaczył Robert Jarosz
Aby uzyskać więcej informacji w języku polskim, kliknij tutaj.
