Rev. Ron Hanko
Ang mga propeta sa Daang Tipan mituaw ngadto sa Juda mahitungod sa mga dakong kakuyaw nga ilang giatubang: “Ang akong katawhan nangalaglag tungod sa kakulang sa kahibalo: tungod kay imong gisalikway ang kahibalo, isalikway Ko usab ikaw, aron dili ka na mahimong sacerdote alang kanako: sanglit imo man gikalimtan ang balaod sa imong Diyos, kalimtan Ko usab ang imong kaanakan” (Oseas 4:6). Si Amos mipasidaan, “Tan-awa, moabot ang mga adlaw, matod sa Ginoong Diyos, nga magpadala ako’g kagutom sa kayutaan, dili kagutom sa pan, ni kauhaw sa tubig, apan sa pagpamati sa mga pulong sa GINOO” (Amos 8:11).
Ang ato’ng dakong kabalaka mao nga ang atoang kahimtang sa kasamtangan ug niinig yuta nga atong gipuy-an susama kaayo sa kapanahonan sa mga propeta sa kakaraanan. Ang Times magazine mipahayag sa iyang ika-30 sa Enero, tuig 1993 nga gulaa, “Unsa man ang tinuod nga kahimtang [sa Inglatera]? Ang mga magtotoo, nga manimbahay nga mga Kristohanon diyutay ra kaayo sa atong nasod. Noventa (kasiyaman) prosyento o labaw pa sa atong mga lumulupyo halos walay kahibalo mahitungod sa Kristiyanismo.” Subo kana nga komentaryo. Sa maong “diyutay nga magtotoo” adunay dakong mga panaglahi sa tinuohan. Aduna gayo’y dakong panginahanglan nga ang Reformed faith maimantala.
Nganong ing-ani man ang kahimtang sa kasamtangan? Anaa na kita sa “katapusang mga adlaw” (Buhat 2:17). Sulod niining mga panahona, ang Pulong sa atong GINOO nangatuman nga daghan ang mobiya (Unang Timoteo 4:1) ug ang gugma sa kadaghanan “mabugnaw” (Mateo 24:12). Sa kalibotan mismo, adunay ngilngig nga materyalismo nga naghilo sa katilingban. Adunay kalasanong pagkarakara sa naghingapin nga kalingawan – kasagaran ra ba sa labing salawayon nga matang. Ang mga bugalbugalon magpadayon sa pagtamay, sanglit mangutana, “Asa naman ang saad sa Iyang pag-abot? Kay sukad ningtaliwan ang mga katigulangan, ang tanang mga butang nagpadayon sama kaniadto gikan pa sa sinugdanan sa kamugnaan” (Ikaduhang Pedro 3:4).
Ang kahimtang sulod sa mga kaiglesyahanan halos mao ra pod kamaot. Tugob sa apostasiya. Adunay dinaghang pagbiya gika sa “karaang subayanan” (Jeremias 6:16). Adunay mga “lobo nga nagtakuban sa balhibo sa karnero” (Mateo 7:15). Ang propesiya sa Kasulatan nangatuman: “Gikan sa inyong panon igatuboy ang mga tawo, nga magpatulti’g hiwi nga mga butang, aron pagganoy sa mga tinun-an ngadto kanila” (Buhat 20:30). Aduna na usab nagkadakong kabug-at alang sa kausa sa tanang mga kaiglesyahanan ug mga denominasyon. Ang doktrina giisip nga dili na haom sa kasamtangan. Mingbutho ang “Bag-ong” mga teyolohiya. Ang karnero, daw hapit na tukbon sa mga manunukob nga lobo. Ang atoa unyang kaseguradohan hikaplagan lamang diha sa Pulong ni Kristo, “Walay bisan kinsa nga makasakmit kanila gikan sa Akong mga kamot” (Juan 10:28). Niining mga panahon sa kasakit, ang Pulong ni Kristo sanglit moabot sa kalanog ug sa katin-aw, “Hayan Ako nagbarog sa pultahan ug nanuktok …” (Pinadayag 3:20). Sama nga Siya kaniadto nagbarod sa pultahan sa iglesya sa mga taga Laodicea, nagsangpit sa matinud-anon nga nagpabilin sulod niadtong apostata nga iglesya, nagasangpit gihapon Siya karon. Ang katawhan sa Diyos gutom sa Pulong. Daghan ang wala mapakaon. Nagdawat sila’g “mga bato inay pan.” Nagasangpit si Kristo nga mogawas ug manihapon kauban Niya libot sa Iyang Pulong nga nagapabilin sa kahangtoran.
Busa, kami sa Covenant Protestant Reformed Church, nagapangita aron makagama ug usa ka pagdugtong tali niadtong tanan nga nahigugma sa Reformed faith ug nangandoy gihapon sa “karaang subayanan.” Among gipangandoy nga makatukod, asa man kini mahimo, ug mga kaiglesyahanan nga mapangahasong mopamantala sa karaang kamatuoran.
Unsa man ang “Reformed” nga tinuohan? Sa paglitok namo mahitungod sa “tinuohan,” ang among buot pasabot mao ang lawas sa kamatuoran nga gipadayag diha sa Kasulatan mismo. Naghisgot kami sa pulong nga “Reformed” nga tinuohan dili ingon nga kini daw usa ka kapuli sa biblikanhong pagtoo. Sa kinaulahian, aduna lamang usa ka ugbayong hugpong sa mga kamatuoran nga gipadayag sa Kasulatan.
Sa pag-ingon nga “Reformed,” among ipasahi ang among kaugalingon gikan sa uban nga mosimang sa bisan unsang paagi gikan sa “pagtoo” nga gilatid sa Pulong sa Diyos. Among gihuptan ang mga kamatuoran sa Kasulatan nga sistematikong gilakbit-saysay diha sa Westminster Standards ug sa Three Forms of Unity nga mao ang Heidelberg Catechism, ang Belgic Confession ug dang Canons of Dordt.
Busa, unsa, ang Reformed (nga sa ato pa, biblikanhon) nga tinuohan?
Sovereignty of God
Una ug labaw sa tanan, ang Reformed nga tinuohan nagapahimug-at sa pagka soberano sa Diyos. Sahi ba kini sa uban nag napanudlo usab sa pagkasoberano sa Diyos? Oo. Kumbinsido kami nga ang Reformed nga tinuohan makanunayong nagpadayon sa kamatuoran sa pakasoberano sa Diyos. Ang tanang mga Kristohanon seguradong mouyon nga ang Diyos soberano. Siya ang nagmando sa tanan. Aron matagbaw ang tawhanong pangatarungan, adunay mga tawo nga ipamugos ang “kagawasan sa pagbulot-an sa tanang tawo pagdawat o pagsalikway kang Kristo sumala sa ilang pagbuot. Mao kini ang mga tawo nga ginapakita ang usa ka Kristo nga nagapanuktok sa pultahan sa kasingkasing sa usa ka makasasala, nagapakiluoy nga pasudlon (sayop nga pagkutlo sa Pinadayag 3:20). Adunay mga tawo nga nagatudlo nga ang katapusang gidaghanon sa pinili sa Diyos wala matino sa Diyos gikan sa malungtarong kagahapon, apan natino base sa mga kalihokan sa tawo. Adunay mga tawo nga nagatudlo nga gihigugma sa Disos ang tanang tawo – apan Iyang gitambog ang uban sa impiyerno. Ang ubang mga tawo nagatudlo nga tungod sa gugma sa Diyos alang sa tanan, dili Siya makahimo pagtambog ni bisan kinsa ngadto sa impiyerno.
Ang Reformed nga tinuohan makanunayong gimintinar ang pagkasoberano sa Diyos. Siya naglalang sulod sa unom ka literal nga adlaw (Genesis 1), ug nagpadayon pagpalungtad sa tanan sa Iyang uniberso. Iya usab ginadumalahan ug ginapugngan ang tanang moral, ug makataronganong mga binuhat. Iyang gitino gikan sa malungtarong kagahapon nga luwason ang uban (ang pinili) pinaagi sa dugo sa Karnero (Efeso 1:4) ug gitino nga ang uban igatambog ngadto sa impiyerno pinaagi sa ilang mga kasal-anan (Roma 9:22). Wala mahitabo nga gibuhian sa Diyos ang bisan unsang aspeto sa Iyang pagmando sa bisan unsang kahimtang (diwa). Ang tanang mga doktrina sa iglesya ni Kristo kinahanglang mopahiayon niana. Dili angay nga “ipasibo” sa iglesya ang pagkasoberano sa Diyos aron mapahiluna ang alinghuna sa tawo kon unsay tarong ug husto. Hinuon, ang pamahayag sa tawo angay nga mopahiayon sa dakong kamatuoran sa pagkasoberano sa Diyos. (subay niini nga kalambigitan, among girekomenda pag-ayo ang makapakutaw nga balasahon ni Arthur W. Pink gikan sa Baker edition, The Sovereignty of God).
Ang Di’Masayup nga Kasulatan
Ang kahibalo sa pagkasoberano sa Diyos wala makuha pinaagi sa pagpangita sa tawo, apan pinaagi sa pagpadayag sa Diyos mismo. Ang Reformed nga tinuohan nagahupot sa pagkawalay kasaypanan sa Balaang Kasulatan, ngadto sa pagkadili masayop ug pagkalinamdagan niini. Mao kini ang “gininhawa sa Diyos” nga Pulong (Ikaduhang Timoteo 3:16) nga gilitok ni Kristo (John 1) aron kita mahibalo ug makasabot sa mga ipadayag sa Diyos mahitungod sa Iyang kaugalingon. Kung wala ang maong Pulong dili kita makabaton ug tino nga kahibalo. Uban niini, adunay kitay kasaligan ug segurado nga pamatuod mahitungod sa Diyos ug mahitungod sa Iyang Anak nga si Hesu Kristo, ug sa buhat ni Krsito sa pagtubos ug pagluwas sa Iyang iglesya.
Ang Pakigsaad sa Grasya
Ang Reformed ang tinuohan nagahupot sa dakong kamatuoran sa “pakigsaad sa grasya.” Among ipahayag sa makadiyot ang among kaugalingong hugot nga mga pagtoo mahitungod sa panudlo sa Kasulatan subay niining mga butanga.
Ang pakigsaad sa grasya kinahanglan nga masabtan base sa Trinidad. Ang Diyos Trinidad (ang Amahan, ang Anak ug ang Balaang Espiritu) malungtarong nakighibalag sa Iyang kaugalingon sa hingpit. Usa kini ka pakigsandurot nga hikabsan sa tawhanong sugisayod (paghulagway) ug nanglapas sa tawhanong pagsabot. Apan ang maong kamatuoran sa pakigsaad sa pakigsandurot sa Iyang kaugalingon maoy patukoranan sa pakigsaad sa grasya. Ang Diyos Trinidad gitino sa kahangturan nga mopadayag gawas sa Iyang kaugalinogn ang himaya sa pakigsandurot nga nagalungtad sa Iyang kaugalingon. Iyang gitino nga ipakita sa labing posible nga paagi ang usa ka pakigsandurot kuyog sa usa ka pinili nga katawhan nga malungtarong gipila diha ni Kristo.
Ang hustong pasabot niining buhat sa Diyos naghiusa sa nagkandaiyang makahibulonganong mga kamatuoran sa Kasulatan. Ang Pulong sa Diyos nagapakita nga kini nga pakigsaad “mapihigon,” nga sa ato pa, wala matukod tali sa duha ka mga habig, apan natukod laktod sa Diyos mismo (Genesis 15:17 – 18). Dili kini mabungkag nga pakigsaad kay sa dihang gitukod kini sa Diyos uban sa Iyang katawhan, nagapadayon kini hangtod sa kahangtoran (Genesis 17:7). Kini nga pakigsaad dili usa ka matang sa areglo diin dad-on sa Diyos ang Iyang katawhan didto sa langit, apan mao kini ang sangpotanan o tumong nga nahunahunaan sa Diyos (Genesis 17:7). Mao kini ang pakigsaad nga gikahimut-an sa Diyos nga itukod sa mga kaliwatan (Genesis 17:7). Tinuod ang pamahayag nga, “Iyang gitigom ang Iyang binhi gikan sa atong binhi.” Dili tanang natawo sa magtotoo nga ginikanan kabahin sa maong pakigsaad (Roma 9:13). Apan ang espirituhanong binhi luwas (Roma 9:7). Gilalin sa Diyos ang uban gikan sa pagka-pagano – apan gihiusa dayon usab ang ialng espirituhanong binhi ngadto sa lawas ni Kristo (Buhat 16:27–33).
Ang Lima ka mga Puntos sa Calvinismo
Ang Reformed nga tinuohad sagad gilambigit sa gitawag nga “lima ka mga puntos sa Calvinismo.” Kadtong “lima ka puntos” dili ikalimod nga maoy naghatag katin-awan sa Reformed nga tinuohan. Bisan pa niana, kini nagtimaan sa sahi nga kalahian tali sa Reformed nga tinuohan ug sa Arminianismo nga maoy nagtakod sa kadaghanan sa mga pundamentalistang kaiglesyahanan.
Ang lima ka mga puntos nahinumdoman sa kadaghanan agig paggamit sa akrostiko: nga mao ang TULIP. Ang “T” nagpasabot sa kinatibuk-ang pagkadaotan. Mao kini ang biblikanhong panudlo nga ang tawo nahimugso sa kasal-anan, di’kahimo ug di’buot nga magbuhat ug bisan unsang maayo (Roma 3:10). Ang tanan sad-an sa unang sala ni Adan (Roma 5:12). Sa ilang kinaiyahan ang tanan kalapasan lang ang nahimo sa Balaod sa Diyos (Roma 3:23). Gikan niini mogula ang pipila ka mga panapos-pulong. Ang usa ka tawo dili “makatanyag” ug kaluwasan diha ni Kristo ngadto sa usa ka patay nga makasasala. Ni ang maong patay nga makasasala mahimong “dapiton” pagdawat kang Kristo o abiabihon Siya ngadto sa iyang kasingkasing. Mao kini ang iyang kahimtang nga ang espirituhanong kalihokan di’mahimo sa iyang bahin.
Ang “U” nagpasabot sa walay kondisyon nga pagpili. Sa wala pa gitukod ang kalibotan, nagpili ang Diyos alang Kaniya ug usa ka katawhan diha kang Kristo (Efeso 1:4). Gikaluhaan niini nga kamatuoran, gitino usab sa Diyos pagtambog sa uban ngadto sa impiyerno sumala sa ilang kasal-anan (Roma 9:21–22). Nga kining malungtarong pagpili “walay kondisyon” nagpasabot nga ang diyos wala mopili tungod kay Iyang nakita nga motuo ang maong tawo, inay nga ang maong tawo mituo tungod kay gipili siya sa Diyos (Juan 10:26; Roma 8:29–30).
Ang “L” nagpasabot sa limitado nga pagtubos. Ang katubsanan maoy bayad nga gihimo ni Kristo alang sa kasal-anan sa Iyang katawhan (Mateo 1:21). Nga kini “limitado” wala nagtudlo nga ang pagtubos ni Kristo adunay kakulangon. Hinuon kini nagpahayag sa biblikanhon katinuoran nga ang katubsanan limitado ngadto sa pinili sa Diyos o mga pinili (Juan 6:44).
Ang “I” nagpasabot sa di’kapugngang grasya. Kini nagpahimug-at nga sa dihang ang Diyos modani sa Iyang katawhan ngadto Kaniya, sila mosanong ug mopaduol (Juan 6:37). Dili sila mopaduol nga napugos, apan sa kinabubut-on. Bisan pa niana, ang Iyang grasya hilabihan ka gamhanan nga ang pagbulot-an sa Iyang pinili mahimong masinugtanon sa Iyang pagbulot-an.
Ang “P” maoy pagpatunhay (paglahutay) sa mga gipakabalaan. Ang buot pasabot niini mao nga ang tawo nga gipili, gitawag, ug gigani ngadto kang Hesu Kristo, magpabilin usab sa pagtoo ug seguradong dad-on ngadto sa himaya. Kini nga mga gipakabalaan mahimong makasala sa hilabihan ug mahagba sa hamubo o hataas nga panahon ngadto sa mga kasal-anan. Apan ang Diyos mismo maoy mopabalik kanila sa Iyang kaugalingon. Niadtong gipakamatyan ni Kristo seguradong mamaluwas (Filipos 1:6; Roma 8:29–30).
Ang Mga Doktrina sa Grasya
Ang Reformed nga tinuohan makanunayong naghupot sa “mga doktrina sa grasya.” Sa samang higayon, kini ang mga doktrina sa Kasulatan. Ang terminolohiya nagsilbing pagpahimug-at sa mahimayaong katinuoran nga ang kaluwasan lunlon buhat sa Diyos – dili buhat sa tawo o sa tawo nag nakigtambayayong sa Diyos. Gipakamatarong kita ginamit ang grasya pinaagi’g pagtoo (Roma 3:24). Kadtong gipakamatarong gibayran sa hingpit ang ilang kasal-anan pinaagi sa hamiling dugo ni Hesus (Roma 5:1). Ug kadtong gipakamatayan ni Kristo maoy gipili sa Diyos gikan pa sa walay kataposang kagahapon. Ang tanang kaluwasan lunlon buhat sa soberanong Diyos. Maoy hinungdan nga walay luna sa pagpangandak (Efeso 2:9).
Ang Bunyag sa Masuso
Ang Reformed nga tinuohan nagasunod sa nabatasang bunyag sa mga magtotoo. Kini maoy makanunayong nabatasan sa mga Reformed nga magtotoo panahon pa nilang John Calvin. Kini nga bunyag nakabase sa kamatuoran sa pakigsaad sa Diyos – natukod sa linyada sa mga henerasyon sa mga magtotoo. Dili tanang nabunyagan naluwas (si Esau nga nakadawat sa timaan sa pagkatinuli wala maluwas [Roma 9:13]). Apan tungod kay gitukod sa Diyos ang Iyang pakigsaad diha sa linyada sa mga henerasyon (Genesis 17:7; Buhat 2:39), kini sila nakadawat usab sa timaan sa maong pakigsaad ug sa pagkamatarong pinaagi sa pagtoo. Kini nagkatakdo usab sa mga nabatasan sa mga apostoles nga nagbunyag sa mga magtotoo ug sa ilang mga panimalay (Buhat 16:15; Unang Corinto 1:16; Buhat 11:14; Buhat 16:31).
Ang mga Credo
Ang Reformed nga tinuohan gipapadayon ang mga credo isip mga timaan sa kon unsay mga gipamahayag niini nga gipangtudlo sa Kasulatan. Ang mga credo dili angay isipon nga di’masayop. Bisan pa niana, ilang gitino ug naila kung asa ang Reformed ug kung unsa ang dili. Ang Reformed misulat, kasagaran human sa dakong pakiglambisog ug makalilisang nga mga paglutos, ang mga kamatuoran nga ilang gituohang seguradong gitudlo sa Kasulatan. Ang mga credo nagapunting sa unsang paagi nalahi ang Refomed gikan sa uban nga samang nagaangkon nga sila matinuoron sa Kasulatan. Pinaagi sa mga credo, ang mga Kabataan sa mga magtotoo gitudloan sa mga doktrina sa Kasulatan. Pinaagi sa mga credo ang mga kaiglesyahanan nagpakita sa tibuok kalibotan unsay ilang gituohan ug gipanudlo.
Pagsimba
Ang Reformed nga tinuohan gipapadayon ang panginahanglanon sa masubayong silimbahon matag Adlaw’ng Igpapahulay. Dili tuyo nga minosan ni pasagdan ang silimbahon sa GINOO panahon sa naandang mga panimbahon. Hinuon maoy kalipay sa Reformed ang pagtuman sa mando sa ikaupat nga kasugoan ug ang mga panudlo sa Kasulatan agig pagtigonm matag Adlaw’ng Igpapahulay aron pagsimba sa Ngalan sa Diyos. Nagkatigom sila dili aron malingaw, apan aron himayaon ang Ngalan nga labaw sa tanang ngalan.
Ang Reformed nga tinuohan gipapadayon usab ang biblikanhong pagpanudlo nga ang pagwali sa Pulong kinahanglang mogula sa iglesya pinaagi sa mga kalalakin-an nga gitawag sa Diyos aron pag-alagad niining mahinungdanong kaakohan (Roma 10:15). Ang pagwali kinahanglan mahimong kinataliwad-ang bahin sa silimbahon. Gitawag kin isa Kasulatan nga “kagaral sa pagwali” (Unang Korinto 1:21), apan sa samang higayon mao kini ang gitakda sa Diyos nga paagi pagluwas sa mga makasasala ug paglig-on sa mga gipakabalaan (Roma 10:14).
Godly Life
Ang Reformed nga tinuohan wala nagatultol sa mga tawo aron mahimong dili matinagdanon ni mapasipalahon. Kini nga tinuohan wala nagahupot nga ang tawo mahimong “magpakasala aron ang grasya modagaya” (Roma 6:1). Tungod kay ang maong tawo gipili sa kahangturan sa Diyos, ug tungod kay si Kristo nagpakamatay alang kaniya, kinahanglang adunay pagpamatuod sa diosnong bunga. Ang tinuod nga pagkamapasalamaton kinahanglang makit-an – kay kon dili walay pagpamatuod sa malungtarong pagka-pinili. Gipili sa Diyos ang Iyang katawhan ngadto sa maayong mga buhat (Efeso 2:10) ug aron kita mahimong balaan ug walay buling sa Iyang atubangan (Efeso 1:4). Kinahanglang walay pagpakig-abin tali sa Kahayag ug sa kangitngit, tali sa Kristohanon ug sa kalibotan (Ikaduhang Korinto 6:14). Ang “kalahian” kinahanglang mahimong tataw – ang kalainan tali sa maayo ug sa daotan kinahanglang makita diha sa Kristohanong kinabuhi.
Mga Tahas
Ang Reformed nga pagtoo hugtanong nagatoo sa tawag sa iglesya paglakaw ngadto sa tibuok kalibotan aron pagwali sa ebanghelyo. Wala kini kalambigitan sa “panatikong Calbinismo” nga magpabaya niining dakong bulohaton sa iglesya. Si Hesus mimso nagmando sa mga tinun-an, ug dayon sa iglesya, aron paglakaw ngadto sa tibuok kalibotan sa pagwali sa ebanghelyo (Mateo 28:19). Bisan tuod tinuod gayud nga ang Diyos moluwas sa Iyang katawhan nga Iyang gipili gikan sa walay katapusang kagahapon, tinuod usab nga Iyang gituyo nga kini mahimo sa paagi sa matinumanong pagwali sa ebanghelyo sulod sa simbahan ug sa dapit nga gitunong sa pagpangabig. Ang Diyos lamang ang nasayod kinsay Iyaha. Ang iglesya nagapanglakaw ilalom sa mando ni Kristo aron nga kadtong gipili sa Diyos madala usab ngadto sa krus ni Hesu Kristo.
Ang Pagbalik ni Kristo
Ang Reformed nga tinuohan nagapaabot nga masaligon sa nagsingabot nga pagbalik sa atong GINOONG Hesu Kristo sa kapanganuran sa kalangitan. Sa Mateo 24 naghisgot si Kristo sa mga timailhan nga mag-una sa Iyang pagbalik. Atong nakita ang maong mga timailhan nga nangatuman karon. Wala kita masayud sa adlaw ni sa takna sa Iyang pagbalik, apan sayud kita nga kini nagsingabot. Angay kining makapatandog sa iglesya inubanan sa pagkadinalian sa matinumanong pagpatuman niining mga bulohaton hangtod sa kataposan. Angay nga isangyaw niini ang Pulong; angay kini nga mangabig; angay kini mga magtudlo sa kabataan aron maandam sila alang sa daotang mga adlaw nga moabot sa iglesya. Ug ang kinasingkasing nga pag-ampo sa iglesya mao ang pagbalik ni Kristo: “Bisan pa, umari ka GINOONG Hesus, sa Madali!” (Pinadayag 22:20).
Ang ‘naa sa taas wala giplano sa bisan unsang paagi nga mahimong kumpleto nga tatramento sa “Reformed” nga tinuohan. Angay hinuon kini, nga makahatag ug usa ka “hamubo” nga sugsayod (paghulagway) sa maong tinuohan nga bilihong gihuptan sa nangaging mga siglo. Base sa mahimayaong mga kamatuoran diin daghan ang mihalad sa ilang mga kinabuhi, amo usab gipangandoy ang pagpangitag pakigsandurot kuyog niadtong nahigugma sa samang mga kamatuoran aron pagdasig ug paglig-on sa usa’g-usa sa labing balaang tinuohan.
