Kas. Ron Hanko
Mmoja wa wasomaji wetu aliuliza, “Labda Kasisi Hanko anaweza kuandika makala kuhusu jukumu la sheria katika kuhukumu dhambi, akifungua njia kwa ajili ya ufahamu wa Kristo, kama Katekisimu ya Heidelberg inavyofundisha katika ufahamu wa taabu. Je! ina kazi ya namna hiyo,na ni sehemu gani katika kuzaliwa upya kwa mwenye dhambi na katika kukua kwake kwa neema?”
Kutambua huzuni yetu na dhambi na upotovu zetu, Katekisimu ya Heidelberg yazungumzia siku ya 2 ya Bwana juu ya kazi ya sheria katika kuhukumu dhambi:
S. 3. Wapi unajua taabu yako?
J. Kutokana na sheria ya Mungu.
S. 4. Sheria ya Mungu inatutaka nini kutoka kwetu?
J. Kristo anatufundisha hilo kwa ufupi, Mathayo 22:37-40, “Mpende Bwana Mungu wako kwa moyo wako wote,na kwa roho yako yote, na kwa akili zako zote na kwa nguvu zako zote. Hii ndiyo amri ya kwanza na iliyo kuu; na ya pili inafanana nayo: Mpende jirani yako kama nafsi yako. Katika amri hizi mbili hutegemea torati yote na manabii.”
S. 5. Je, unaweza kuweka vitu hivi vyote kwa ukamilifu?
J. Sina hekima, kwa kuwa mimi nauchukia asili yangu na kumchukia Mungu na jirani yangu.
Katekisimu inafundisha kwa uwazi kwamba sisi hatuijui dhambi yetu tu, bali pia dhambi na upotovu wetu kutoka kwa sheria, na hasa kutokana na ahitaji ya kimsingi sana ya sheria kwamba tumpende Mungu na kila kitu tulicho na katika yote tunayofanya, na jirani yetu pia. Maarifa haya ya dhambi ni sehemu ya yale tunahitaji kuishi na kufa kwa furaha (Q. & A. 2).
Ukiri wa Westminster 19:6 unafanana. Haizungumzii tu juu ya sheria kugundua “uchafuzi wa dhambi” wa asili yetu, mioyo na maisha yetu, lakini pia inatukumbusha kwamba “imani ya” na “kufedheheshwa kwa” dhambi sio mwisho ndani yao wenyewe, lakini njia ambayo tunajifunza “mahitaji yetu … wa Kristo” na “ukamilifu wa utii wake.” Kufuatia mafundisho la Katekisimu ya Heidelberg na kuungama kwa Westminster, Kwa hivyo, jibu letu ni: “Ndio, sheria ina kazi muhimu katika kugundua dhambi,na dhambi zetu.” Hii Kulingana na John Calvin, ni matumizi ya kwanza au kazi ya sheria.
Kwamba sheria inagundua dhambi zetu na kutuonyesha hali yetu ya kupotea pia ni mafundisho ya Neno la Mungu.”kwa sababu hiyo, hakuna mwenye mwili atakayehesabiwa haki mbele zake kwa matendo ya sheria; kwa maana kutambua dhambi huja kwakutambua sheria” (Warum 3:20). Basi tuseme nini? Je,sheria ni dhambi? Mungu apishe mbali. La! Bali sikujua dhambi, ila kwa sheria;maana singejua kutamani, kama sheria isingelisema, Usitamani … maana nilikuwa hai pasipo sheria wakati mmoja; lakini amri ilipokuja, dhambi ilikuwa hai, nami nikafa” (7:7, 9). Kwasababu hii neno la Mungu halilaoni kosa katika sheria, bali linaunga mkono: “Basi hiyo Sheria ni takatifu, na amri ni takatifu, na ya haki, na njema” (12).
Kuna mambo kadhaa muhimu ya kuzingatia kuhusu mistari hii. Warumi 7:7 inatufundisha kwamba sheria ina uwezo huu wa kutuonyesha dhambi zetu kwa sababu haiangalii tu matendo yetu ya nje bali pia katika maisha yetu ya ndani na mioyo. Amri ya kumi ni muhimu sana kutika jambo hilo. Inakataza dhambi ambayo, yenyewe, haimuumizi mtu yeyote, hata haiwezi kugunduliwa na wengine na ambayo inahusiana na maisha yetu ya ndani. Inatumika kama ukumbusho kuwa dhambi haihusishi tu matendo na maneno, bali pia nia, kusudi na mawazo (Yer 17:9-10).
Hili ni jambo la msingi wa kuelewa fundisho la upotovu wa kamili. Kile ambacho wasioamini hufanya si kizuri kamwe machoni pa Mungu kwa sababu, ingawa nyakati nyingine wanapatana na sheria kwa matendo yao ya nje, mioyo yao haiko sawa na Mungu. Yote yale yanayoitwa “wema” wanaofanya ni chukizo Kwake kwa sababu nia zao daima ni makosa, kwa kuwa hawafanyi chochote kwa njia ya “kumtafuta Mungu.” Zaburi 14:2-3 inasema hivi juu yao, “Bwana akatazama chini Kutoka mbinguni juu ya wana wa binadamu,ili kuona kama kuna wowote walioelewa,na kumtafuta Mungu. Wote wamepotoka, wametiwa uchafu wote pamoja: Hakuna atendaye mema, La! hata mmoja.”
Wala, kulingana na mistari hizi, ni kushitakiwa kweli kwa dhambi tu kutambua kwamba watu kufanya mambo mabaya au kwamba mimi wakati mwingine kutomtii, kusema uongo, kudanganya, kuiba, kuumiza wengine, mimi sio mwaminifu kwa mke wangu au kwamba kuna ubaya kidogo katikati sisi sote, nk. Usadikisho wa kweli unamaanisha kwamba ninaungama pamoja na Daudi, “Nimekutenda dhambi wewe peke yako, na nimefanya maovu huu machoni pako:ndio mwenye nguvu zaidi Wewe ujulikane kuwa una haki unenapo, na kuwa safi utoapo hukumu. Tazama, mimi naliumbwa katika haliya uovu; na mama yangu alinichukua mimba hatiani” (51:4-5). Ninapohukumiwa kuwa na hatia ya dhambi, ninaona kwamba nimemtendea Mungu dhambi, na kwamba ninastahili kuhukumiwa hatia, na si kwamba tu ninafanya mambo ya dhambi bali pia ni mwovu kwa asili.
Kusadikishwa kwa dhambi inamaanisha kwamba ninakuja kusema na Paulo, “Ewe mtu mnyonge mimi! ni nani atakayeniokoa na mwili huu wa mauti?” (Warumi 7:24). Nimeacha kujitetea. Nimeacha kufikiri kwamba mimi ni mtu mwenye heshima, nimeshuka moyo sana. Badala yake, ninatambua kwamba hali yangu imekata tamaa na kwamba hakuna ninachoweza kujifanyia. Huu, kwa neema ya Mungu, ni mwanzo wa ukombozi wangu kwa, baada ya kunionyesha hali yangu ya dhambi na taabu yangu, Roho ananielekeza macho yangu kwa Yesu, ambaye ndani yake sioni tu uwezekano wa ukombozi lakini mambo yote muhimu kwa wokovu wangu.
Hii ndiyo kazi kuu ya Roho Mtakatifu. Sheria haigundui dhambi kweli, hatia ya dhambi na unyenyekevu kwa dhambi, bila kazi ya kuokoa ya Roho Mtakatifu. Sheria inaonyesha hali yetu ya dhambi, lakini hatuwezi kuona hali yetu ya dhambi na kujinyenyeza sisi wenyewe kwa ajili yake, ila neema ya Mungu itakapovunja mioyo yetu (Yer. 31:18-19). Mbali na kazi ya Roho Mtakatifu, sheria haina nguvu na haina maana hata katika kutuonyesha dhambi zetu.
Ikitumika kwa Roho Mtakatifu,sheria inafanya kazi kama kiongozi wa shule au mwalimu kutuleta kwa Kristo (Gal. 3:24). Kwa neema ya Roho, sheria Inatuonyesha sisi mtoa sheria mkuu, Mungu ambaye hakuna mwingine zaidi yake, Mungu ambaye anayedai kwamba tumwabudu na kumwabudu kama yeye anavyoamuru, na sio kwa mujibu wa mawazo yetu wenyewe, Mungu ambaye jina lake ni takatifu sana ambalo haliwezi kutajwa bila heshima na hofu. Mwalimu wa shule wakutuleta kwa Kristo, kwa kweli, lakini mwalimu wa shule hatutafuata isipokuwa tu kama tunafundishwa na Roho ya Mungu.
Kwa mafundisho ya Roho sisi tunasema, “Kwa maana nilikua hai hapo kwanza bila Sheria: lakini amri ilipokuja, dhambi ilifufuka, na nikakufa. Na amri, iliyoamriwa kuleta uzima, niliona kuwa inaleta mauti” (Warum. 7:9-10). Tunaongeza,”Kwa hiyo sheria ni takatifu,na amri ni takatifu,na ya haki,na nzuri” (12). Neema ile ile inayofungua macho yangu kuona hali yangu yakupotea inanileta msalabani, ambapo nilipata kuwa Mpeaji wa sheria sio tu mtakatifu na wa haki, bali pia ni mwenye rehema na mwema.
Sehemu nyingine ya swala hili tutajibu katika suala linalofuata, DV.
