Tezy genewskie (1649) zostały napisane przez Antoine’a Légera (1594-1661) i Théodore’a Tronchina (1582-1657) na zlecenie Soboru Genewskiego i za zgodą Towarzystwa Pastorów (tj. Genevan Classis – Klasy Genewskiej). Podczas pobytu w Konstantynopolu jako kapelan ambasady holenderskiej Léger stał się bliskim przyjacielem Cyryla Lukarisa (1572-1638), którego wyznanie wiary również opublikował, a także pomógł w zestawieniu greckiego tekstu Maksymosa z Gallipoli w Nowym Testamencie . Léger napisał także przedmowę do Wyznania waldensów z 1662 r. Tronchin był wnukiem Teodora Bezy, studiował intensywnie w Genewie, Bazylei, Heidelbergu, Franeker i Lejdzie oraz był delegatem Genewy na Synod w Dort. „Następcą Tronchina na katedrze teologii w Akademii Genewskiej został sam Francis Turretin (1623-1687), który podpisał i usilnie bronił Tez Genewskich. Tezy genewskie zostały napisane celem zwalczania błędów wychodzących z ówczesnej Akademii Saumur we Francji, a mianowicie błędów Johna Camerona, Mosesa Amyralda, Josué de la Place i Louisa Cappela, powszechnie zwanych Hipotetycznym Uniwersalizmem, a konkretnie Amyraldianizmem.
I. O grzechu pierworodnym
1. Pierwszy grzech (πα ρά πτωμα ) Adama jest przypisywany jego potomkom przez zarządzenie i wyrok sprawiedliwości Bożej, a zło skażenia rozprzestrzenia się na każdego, kto przychodzi na świat w sposób naturalny od tego potomka. Z tego powodu istnieją trzy rzeczy, które czynią ludzi winnymi przed Bogiem: (1) wina wynikająca z faktu, że wszyscy zgrzeszyliśmy w Adamie; (2) zepsucie będące karą za tę winę nałożoną zarówno na Adama, jak i jego potomków; (3) grzechy, które ludzie popełniają jako dorośli.
2. Przypisanie grzechu Adama i przypisanie sprawiedliwości Chrystusa korelują ze sobą jako przeciwieństwa w ten sposób: tak jak grzech Adama jest rzeczywiście przypisywany jego potomkom, tak też sprawiedliwość Chrystusa jest prawdziwie przypisana jego wybranym. Przypisanie grzechu Adama poprzedza zepsucie; przypisanie sprawiedliwości Chrystusa poprzedza uświęcenie.
3. Przypisanie grzechu Adama i nieczyste pokolenie to w istocie dwa sposoby wyprowadzenia grzechu pierworodnego, wzajemnie powiązane i wyraźnie nierozłączne, jednakże odrębne jako poprzednik i następstwo [jako poprzedzające i następcze], jako przyczyna i skutek; dlatego zepsucie natury w nas pochodzi od Adama, ponieważ w nim zgrzeszyliśmy i zostaliśmy uznani za winnych.
Odrzucenie błędu tych:
Którzy zaprzeczają, że grzech Adama jest przypisywany jego potomkom; którzy pozornie ustanawiając przypisanie, w rzeczywistości je niweczą lub obalają, nie uznając, że zostało ono najpierw rozsiane w każdym z nich przez naturalne zepsucie.
II. O predestynacji
1. Upadli ludzie są obiektem predestynacji, ale nie jako niewierzący i zbuntowani wobec powołania.
2. Pismo Święte od czasu do czasu wyraźnie przedstawia wybranie do zbawienia oraz środki zbawienia i z tego powodu można je wyraźnie rozważyć: Chrystus został posłany i umarł zgodnie z radą Boga Ojca, pochodzącą z Jego odwiecznej miłości do wybranych.
3. Tych, których Bóg wybrał w Chrystusie wyłącznie ze swego upodobania i tylko tych, postanowił oddać Synowi i obdarzyć ich wiarą, aby zostali doprowadzeni aż do życia wiecznego.
4. Niezrównana miłość i miłosierdzie Boga są jedyną przyczyną zarówno posłania Syna, jak i zadośćuczynienia ustanowionego wcześniej przez Niego, a także udzielenia wiary i zastosowania zasług przez nią: te korzyści nie powinny być przedmiotem oddzielenia lub oderwania od siebie.
Odrzucenie błędu tych:
1. Którzy nauczają, że w Bogu jest udzielona, pod warunkiem [zachowania] wiary i pokuty, dobra wola zbawienia tych, którzy giną.
2. Którzy, używając ekonomii (ὂικονομί ας) jako wymówki, przypisują Bogu skłonność, siłę woli, tendencję, uczucie bądź mniej żarliwą miłość, moc, zamiar, pragnienie, wolę, radę, postanowienie, ugodę albo konieczną czy powszechną warunkową łaskawość, przez które chce, aby każdy człowiek został zbawiony, jeśli uwierzy w Chrystusa.
3. Którzy przypisują Bogu zamysł poprzedzający wybranie, w którym postanowił On być miłosiernym dla całego rodzaju ludzkiego bez ograniczeń.
4. Którzy przypisują Bogu dwojaką łaskawość, jedną wyraźną lub pierwszą i powszechną, przez którą chciał On, aby każdy człowiek był zbawiony; drugą bardziej wyraźną i szczególną wobec wybranych.
III. O odkupieniu
1. Ponieważ koniec był przeznaczony tylko dla tych, którym wyznaczono środki, przyjście Jezusa Chrystusa na świat, Jego śmierć, zadośćuczynienie i zbawienie są przeznaczone tylko tym, których Bóg powołał odwiecznie ze Swego zwykłego upodobania, aby okazali wiarę i pokutę, a którym On udziela tych właśnie rzeczy w odpowiednim czasie. Pismo Święte i doświadczenie wszystkich wieków sprzeciwiają się powszechności zbawczej łaski.
2. Chrystus, z samego upodobania (εὐδοκί α ) Ojca, został wyznaczony i dany jako Pośrednik pewnej liczbie ludzi, którzy tworzą Jego mistyczne Ciało ze względu na wybranie Boże.
3. Dla nich sam Chrystus, doskonale świadom Swego powołania, chciał i postanowił umrzeć, aby dodać do nieskończonej wartości swojej śmierci najbardziej skuteczny i wyjątkowy cel Swojej woli.
4. Powszechne twierdzenia, które są przestrzegane w Piśmie Świętym, nie głoszą, że Chrystus umarł, zadośćuczynił itp. za każdego człowieka co do joty w wyniku rady Ojca i Jego woli, niemniej jednak albo należy je ograniczyć do powszechności Ciała Chrystusa albo należy je odnieść do tej ekonomii (ὂικονομί αν) Nowego Przymierza, w której zewnętrzne rozróżnienie wszystkich ludzi zostało zniesione, a Syn, przysposabiając wszystkie narody dla siebie, włączył je do Jego dziedzictwa, a tzn., że w odniesieniu do każdego narodu i ludu w ogóle bez różnicy, otwiera On i ofiarowuje łaskę głoszenia [Słowa] zgodnie ze Swoją wolą, gromadzi z nich Swój Kościół, gdyż na tym opiera się powszechne głoszenie ewangelii.
Odrzucenie błędu tych:
Którzy nauczają, że Chrystus umarł za każdego w sposób wystarczający, nie tylko ze względu na wartość, lecz także ze względu na intencję; lub za wszystkich warunkowo, jeśli mieli wierzyć; albo którzy twierdzą, że Pismo Święte naucza, iż Chrystus umarł za wszystkich ludzi ogólnie; a zwłaszcza te miejsca Pisma Świętego (Ezech. 18:21 itd. i 31:11; Jana 3:16; 1 Tym. 2:4; 2 Piotra 3:9) powinny zostać rozciągnięte na każdego człowieka i przez nie należy udowodnić powszechność miłości i łaski.
IV. O usposobieniu człowieka do łaski
1. Ponieważ warunki niezbędne do zbawienia są dla potępionych niemożliwe, Bóg nie planuje ich warunkowego zbawienia, jeśli uwierzą i okażą skruchę, chyba że uważa się, iż istnieje pusty, zwodniczy i bezużyteczny zamiar i wola Boga.
2. Dobre wykorzystanie światła natury, czy to subiektywnego, czy obiektywnego, nie jest w stanie przyciągnąć ludzi do zbawienia, ani nawet uzyskać od Boga żadnej innej miary światła przeznaczonej do zbawienia.
Odrzucenie błędu tych:
1. Którzy nauczają uniwersalnego i powszechnego powołania wszystkich ludzi do zbawienia i sprawcy zbawienia; i (którzy nauczają), że każdy człowiek, jeśli chce, może uwierzyć i zostać zbawiony.
2. Którzy nauczają, że przez Swoje objawione usposobienie Bóg chce zbawienia każdego z osobna.
V. O przyrzeczeniach złożonych wierzącym i ich prerogatywach
1. Życie, którego obietnica przypisana do Prawa wynika z jego postanowień, jest nie tylko ziemskie i doczesne, ale także niebiańskie i wieczne.
2. Wierzący jeszcze przed narodzeniem Chrystusa mieli tego samego Pośrednika i Zbawiciela, którego my mamy i tego samego ducha usynowienia.
Odrzucenie błędu tych:
1. Którzy nauczają, że nagroda prawnego przymierza jako obowiązku jest jedynie naturalna i tymczasowa.
2. Którzy nauczają, że ojcowie Starego Testamentu byli ślepi na przyrzeczenie [arrabon] Ducha Świętego.
James T. Dennison Jr., Wyznania reformowane XVI i XVII wieku, tom. 4, s. 413-422.
Angus Stewart, Tezy genewskie (1649): niedawno odkryty klejnot
Aby uzyskać więcej informacji w języku polskim, kliknij tutaj.
